Java đã trải qua một quá trình chuyển mình đáng kinh ngạc kể từ khi ra đời, phát triển từ một ngôn ngữ hướng đối tượng đơn giản thành một nền tảng phong phú tính năng. Một bài đánh giá gần đây về 26 năm thay đổi của Java đã châm ngòi cho những cuộc thảo luận sôi nổi giữa các lập trình viên về việc tính năng nào thực sự nâng tầm ngôn ngữ và tính năng nào chưa đạt kỳ vọng. Cuộc tranh luận trong cộng đồng đã hé lộ những chia rẽ sâu sắc về mọi thứ, từ chú thích (annotations) và luồng (streams) cho đến hệ thống module gây nhiều tranh cãi.
Sự Chia Rẽ Về Chú Thích: Giảm Mã Lặp vs. Cơn Ác Mộng Gỡ Lỗi
Chú thích (annotations) đã trở thành một trong những tính năng gây chia rẽ nhất của Java kể từ khi được giới thiệu trong Java 5. Trong khi một số nhà phát triển xem chúng như yếu tố thiết yếu để giảm mã lặp lại, số khác lại coi chúng như những câu thần chú kỳ bí làm lu mờ logic ứng dụng. Cuộc tranh luận tập trung vào việc liệu chú thích có đơn giản hóa việc phát triển hay lại tạo ra thách thức cho việc gỡ lỗi.
Việc Spring Framework được áp dụng rộng rãi đã chứng minh sức mạnh của chú thích trong lập trình khai báo. Như một lập trình viên nhận xét, Tôi cần chạy một tác vụ được lên lịch, @EnableScheduling rồi @Scheduled(cron = 'xxxxxx') - thế là xong. Cách tiếp cận này loại bỏ mã cấu hình lặp đi lặp lại nhưng cũng đi kèm cái giá của nó. Những người chỉ trích cho rằng mã nguồn sử dụng quá nhiều chú thích trở nên khó gỡ lỗi và bảo trì, đặc biệt khi cấu hình cần thay đổi qua các môi trường khác nhau mà không cần biên dịch lại.
Tôi thích một đoạn mã đơn giản, rõ ràng, tuyến tính gọi một số hàm hơn là thứ ma thuật khai báo này bất kỳ ngày nào.
Cuộc tranh luận về chú thích phản ánh sự căng thẳng cơ bản trong phát triển Java hiện đại giữa sự tiện lợi và tính rõ ràng. Trong khi chú thích cho phép các framework mạnh mẽ như Spring phát triển, chúng cũng tạo ra thứ mà một số nhà phát triển mô tả là mã rác chỉ có thể hiểu được khi ứng dụng thực sự chạy.
Các Tính Năng Java Gây Tranh Cãi Nhất (Dựa Trên Thảo Luận Cộng Đồng)
- Java 9 Modules: Bị chỉ trích rộng rãi vì độ phức tạp với lợi ích tối thiểu
- Java 8 Streams: Ý kiến chia rẽ giữa sức mạnh biểu đạt và độ phức tạp khi gỡ lỗi
- Annotations: Tranh luận giữa việc giảm boilerplate và code "ma thuật" khó hiểu
- Checked Exceptions: Thảo luận liên tục về việc liệu chúng là một khái niệm thất bại hay tính năng hữu ích
Luồng và Biểu Thức Lambda: Sự Xuất Hiện Gây Tranh Cãi Của Lập Trình Hàm
Việc Java 8 giới thiệu biểu thức lambda và luồng (streams) đánh dấu bước tiến mạnh mẽ của ngôn ngữ này vào lập trình hàm, nhưng cách triển khai vẫn tiếp tục chia rẽ các nhà phát triển nhiều năm sau đó. Những người ủng hộ ca ngợi streams vì cho phép xử lý tập hợp (collection) biểu cảm hơn, trong khi những người chỉ trích chỉ ra khó khăn trong gỡ lỗi và lo ngại về hiệu suất.
Độ phức tạp của API streams bắt nguồn từ mục đích kép của nó - nó được thiết kế cho cả lập trình theo phong cách hàm và việc song song hóa dễ dàng. Sự phình ra về phạm vi này, như một số người mô tả, đã dẫn đến một API khó gỡ lỗi hơn và hiếm khi được sử dụng cho khả năng song song của nó. Nhiều nhà phát triển báo cáo rằng các luồng song song (parallel streams) ít được sử dụng trong thực tế, trong khi các luồng tuần tự (sequential streams) đi kèm với chi phí đáng kể về dấu vết ngăn xếp (stack traces) và mức sử dụng bộ nhớ.
Bất chấp những chỉ trích, streams đã thay đổi cơ bản cách nhiều lập trình viên Java tiếp cận xử lý tập hợp. Phong cách hàm đã tỏ ra hấp dẫn đến mức một số nhà phát triển thèm muốn API streams khi tôi viết Go. Điều này gợi ý rằng mặc dù cách triển khai có thể chưa hoàn hảo, nhưng khái niệm này đáp ứng nhu cầu thực sự của nhà phát triển cho việc xử lý dữ liệu khai báo hơn.
Các Tính Năng Java Được Đánh Giá Cao
- Try-with-resources (Java 7): 10/10 cho tính an toàn khi xử lý ngoại lệ
- Records (Java 14): 10/10 cho việc đơn giản hóa lớp dữ liệu
- java.util.concurrent (Java 5): 10/10 cho các tiện ích xử lý đồng thời được thiết kế tốt
- java.time (Java 8): 8/10 cho việc khắc phục xử lý ngày/giờ
- Local type inference (Java 10): 9/10 cho việc giảm sự rườm rà
Sự Thất Bại Của Hệ Thống Module Và Quá Trình Phát Triển Bảo Thủ Của Java
Hệ thống module của Java 9 đại diện cho một trong những bổ sung bị chỉ trích nhiều nhất trong ngôn ngữ. Các nhà phát triển liên tục đánh giá nó thấp, với các bình luận từ sự xáo trộn khổng lồ cho lợi ích cụ thể tối thiểu cho đến điểm số 0 thẳng thừng trong các đánh giá tính năng. Hệ thống module được dự định để cải thiện cấu trúc và bảo mật ứng dụng nhưng thay vào đó lại tạo ra sự phức tạp mà không có lợi thế rõ ràng cho hầu hết các nhà phát triển ứng dụng.
Cách tiếp cận bảo thủ của Java đối với sự tiến hóa ngôn ngữ nhận được những đánh giá trái chiều trong các cuộc thảo luận cộng đồng. Một số nhà phát triển ca ngợi sự ổn định và khả năng tương thích ngược của ngôn ngữ, lưu ý rằng có những thư viện đã có nhiều thay đổi phá vỡ trong năm nay hơn là ngôn ngữ lập trình Java đã có trong 17 bản phát hành vừa qua. Những người khác bày tỏ sự thất vọng rằng Java thường triển khai các tính năng đã được chứng minh từ các ngôn ngữ khác theo những cách kém hơn, tạo ra thứ mà một bình luận viên gọi là quái vật Frankenstein với đúng bằng ấy vẻ đẹp và sức hút.
Sự căng thẳng giữa đổi mới và ổn định định nghĩa quá trình phát triển của Java. Trong khi các ngôn ngữ mới hơn có thể triển khai các tính năng một cách mạnh mẽ hơn, Java phải cân bằng giữa khả năng mới với hàng thập kỷ mã nguồn hiện có. Điều này giải thích tại sao các tính năng như suy luận kiểu cục bộ (var) mất quá lâu để xuất hiện, và tại sao việc triển khai của chúng thường bao gồm những thỏa hiệp mà những người theo chủ nghĩa thuần túy có thể không thích.
Các Tính Năng Chính Trong Lịch Sử Phát Hành Java
- Java 5 (2004): Generics, Annotations, Autoboxing, Enums
- Java 7 (2011): Try-with-resources, Diamond operator
- Java 8 (2014): Lambdas, Streams, java.time
- Java 9 (2017): Module system
- Java 14 (2020): Records, Pattern matching instanceof
- Java 21 (2023): Virtual threads, String templates (preview)
Những Câu Chuyện Thành Công Thầm Lặng Của Java Hiện Đại
Giữa những tranh cãi, một số tính năng Java đã nhận được sự ca ngợi gần như phổ quát từ cộng đồng nhà phát triển. Gói java.time, được giới thiệu trong Java 8, đã giải quyết những phàn nàn lâu nay về việc xử lý ngày giờ. Try-with-resources, được thêm vào Java 7, đã cải thiện đáng kể tính an toàn ngoại lệ và quản lý tài nguyên. Records, được giới thiệu trong Java 14, cuối cùng đã cho Java một cách ngắn gọn để định nghĩa các đối tượng chứa dữ liệu.
Những tính năng thành công này có chung đặc điểm: chúng giải quyết các điểm đau rõ ràng mà không giới thiệu sự phức tạp quá mức, và chúng tích hợp tốt với các mô hình Java hiện có. Như một nhà phát triển nhận xét về try-with-resources, Tôi đã làm việc với Java nhiều năm và chỉ mới biết điều này tồn tại gần đây, tôi nghĩ nó phải tương đối mới. 14 năm rồi!. Điều này cho thấy ngay cả những tính năng thành công nhất của Java đôi khi cũng mất nhiều năm để đạt được sự công nhận rộng rãi.
Việc cộng đồng đón nhận records và cảnh giác với modules chứng tỏ rằng các nhà phát triển Java coi trọng những cải tiến thực tế hơn là các cuộc cách mạng kiến trúc. Các tính năng đơn giản hóa các tác vụ phổ biến mà không buộc phải thay đổi kiến trúc lớn có xu hướng nhận được sự chào đón nồng nhiệt nhất trong hệ sinh thái Java.
Sự phát triển của Java tiếp tục khơi mào các cuộc tranh luận sôi nổi bởi vì các nhà phát triển quan tâm sâu sắc đến các công cụ họ sử dụng hàng ngày. Việc ngôn ngữ này dần dần áp dụng các tính năng từ các ngôn ngữ mới hơn cho thấy cả lợi ích và hạn chế của sự tiến hóa bảo thủ. Trong khi Java có thể không bao giờ làm hài lòng các nhà phát triển thích sự đổi mới triệt để hơn, thì sự cải tiến ổn định của nó đã duy trì vị trí của nó như một trong những ngôn ngữ lập trình được sử dụng rộng rãi nhất thế giới. Các cuộc thảo luận cộng đồng đang diễn ra đảm bảo rằng các tính năng Java trong tương lai sẽ tiếp tục phản ánh nhu cầu thực tế của nhà phát triển hơn là những lý tưởng thuần túy mang tính lý thuyết.
Tham khảo: Đánh giá 26 năm thay đổi của Java