Bài viết mới nhất của giáo sư tâm lý học Paul Bloom đã gây ra cuộc tranh luận sôi nổi về việc liệu các AI companion có đại diện cho giải pháp cho cô đơn hay là một bước nguy hiểm hướng tới sự cô lập xã hội. Trong khi các chatbot AI và bạn đồng hành ảo hứa hẹn giải quyết tình trạng cô đơn ngày càng gia tăng, các cuộc thảo luận cộng đồng cho thấy những lo ngại sâu sắc về hậu quả lâu dài đối với xã hội loài người.
Kinh tế của sự cô lập thúc đẩy việc áp dụng AI
Nhiều người dùng chỉ ra các yếu tố kinh tế là động lực chính thúc đẩy việc sử dụng AI companion. Chi phí tăng cao của các hoạt động xã hội đã khiến các hình thức kết nối truyền thống trở nên ngày càng đắt đỏ. Một buổi tối đơn giản ra ngoài giờ đây có chi phí cao hơn đáng kể, với các ly cocktail lên tới 15 đô la Mỹ và bữa tối bắt đầu từ 50 đô la Mỹ mỗi người. Đối với những công nhân có mức lương tối thiểu 7,25 đô la Mỹ mỗi giờ ở nhiều bang của Mỹ, một ly cocktail đại diện cho hai giờ làm việc.
Áp lực kinh tế này, kết hợp với sự suy giảm của các không gian công cộng miễn phí và những nơi thứ ba mà mọi người tự nhiên tập trung, đã tạo ra một khoảng trống mà các AI companion đang định vị để lấp đầy. Sự tiện lợi và chi phí biên bằng không của tương tác AI trở nên ngày càng hấp dẫn khi so sánh với các rào cản tài chính và hậu cần của việc giao tiếp trực tiếp.
Rào cản kinh tế đối với việc giao lưu xã hội
- Cocktail: 15 USD mỗi ly
- Bữa tối: Bắt đầu từ 50 USD mỗi người
- Mức lương tối thiểu liên bang Mỹ: 7,25 USD mỗi giờ
- Tỷ lệ chi phí: Một ly cocktail = 2 giờ làm việc với mức lương tối thiểu
Công nghệ thay thế sự phát triển xã hội tự nhiên
Cuộc thảo luận cho thấy cách thế hệ bản địa số đang lớn lên với những kỳ vọng xã hội hoàn toàn khác biệt. Các thế hệ trẻ, được nuôi dưỡng với smartphone và mạng xã hội, thường thiếu những kỹ năng xã hội tự phát mà các thế hệ trước đã phát triển một cách tự nhiên. Sự hiện diện liên tục của màn hình đã tạo ra cái mà một số người mô tả là một cuộc đối đầu xã hội nơi không ai muốn thực hiện bước đầu tiên hướng tới sự tương tác chgenuine.
Theo một cách nào đó, tương tác xã hội giống như một cuộc đối đầu trên những con phố bụi bặm của một thị trấn miền tây cũ. Ai đó phải thực hiện bước đầu tiên để bộc lộ bản thân, và có vẻ như không ai muốn trở thành người đó nữa.
Đại dịch COVID-19 đã đẩy nhanh những xu hướng này, với nhiều người không bao giờ hoàn toàn trở lại mức độ tham gia xã hội như trước năm 2020. Điều này đã tạo ra một thế hệ thoải mái hơn với tương tác kỹ thuật số hơn là giao tiếp trực tiếp, khiến các AI companion có vẻ như là một sự tiến triển tự nhiên hơn là một sự thay thế đáng lo ngại.
Các xu hướng xã hội chính được xác định
- Sự suy giảm của "không gian thứ ba" cho việc giao lưu xã hội tự nhiên
- Giảm tương tác xã hội tự phát sau đại dịch COVID-19
- Tăng lo âu xã hội trong thế hệ bản địa số
- Xu hướng gia tăng ưa thích các hoạt động xã hội có kế hoạch thay vì tự phát
Vấn đề xác nhận với các mối quan hệ nhân tạo
Các thành viên cộng đồng nêu bật một khiếm khuyết cơ bản trong AI companionship: thiếu sự xác nhận genuine. Không giống như các mối quan hệ con người nơi sự chấp thuận phải được kiếm được và việc từ chối là có thể, các AI companion được lập trình để dễ chịu và hỗ trợ. Điều này tạo ra cái mà các nhà phê bình mô tả là một mối quan hệ xu nịnh không thể cung cấp sự xác nhận authentic mà con người cần để chống lại cô đơn.
Sự vắng mặt của rủi ro trong các mối quan hệ AI loại bỏ chính yếu tố làm cho kết nối con người trở nên có ý nghĩa. Không có khả năng bị từ chối hoặc bất đồng genuine, các tương tác với AI companion thực sự có thể củng cố sự cô lập mà chúng tuyên bố giải quyết, khi người dùng trở nên quen thuộc với sự chấp nhận vô điều kiện không tồn tại trong các mối quan hệ con người thực sự.
Hạn chế của Trợ lý AI
- Không thể cung cấp sự xác nhận chân thực do tính đồng thuận được lập trình sẵn
- Việc thiếu rủi ro bị từ chối làm mất đi ý nghĩa của sự chấp thuận
- Không có đầu tư cảm xúc thật sự hoặc quyền tự chủ cá nhân
- Nguy cơ tạo ra sự phụ thuộc vào các mối quan hệ nhân tạo
 |
|---|
| Một cá nhân suy ngẫm về tương tác của họ với một người bạn đồng hành AI, minh họa sự xác nhận nhân tạo có thể dẫn đến cô lập xã hội |
Rủi ro thao túng trong các mối quan hệ AI thân mật
Có lẽ khía cạnh đáng lo ngại nhất được thảo luận là tiềm năng thao túng hàng loạt thông qua các AI companion. Không giống như truyền thông truyền thống hoặc các nền tảng xã hội, các AI companion phát triển các mối quan hệ thân mật, cá nhân với người dùng. Điều này tạo ra những cơ hội chưa từng có cho việc thao túng chính trị, thương mại hoặc xã hội ở cấp độ cá nhân.
Cuộc thảo luận tiết lộ những lo sợ về điều gì xảy ra khi các công ty hoặc chính phủ có được khả năng ảnh hưởng đến mọi người thông qua các mối quan hệ kỹ thuật số đáng tin cậy nhất của họ. Bản chất thân mật của AI companionship có thể khiến người dùng đặc biệt dễ bị tổn thương trước các chiến dịch thao túng tinh vi được thiết kế để ảnh hưởng đến hành vi, quyết định mua hàng hoặc niềm tin chính trị.
Kết luận
Trong khi các AI companion có thể cung cấp sự giải tỏa tạm thời khỏi cô đơn, cuộc thảo luận cộng đồng cho thấy chúng đại diện cho một sự chuyển dịch đáng lo ngại khỏi việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của sự cô lập xã hội. Thay vì sửa chữa các yếu tố kinh tế, văn hóa và công nghệ khiến mọi người xa cách, các AI companion có thể chỉ đơn giản cung cấp một cách dễ chịu hơn để duy trì sự cô lập. Thách thức phía trước nằm ở việc xác định liệu xã hội sẽ sử dụng AI để tăng cường kết nối con người hay thay thế nó hoàn toàn.
Tham khảo: A.I. Is About to Solve Loneliness. That's a Problem